Natężenie oświetlenia na danym stanowisku pracy określa Polaka Norma 12464-1. Jednak wykaz działań i działalności zawarty w powołanej normie może bardzo często sprawiać kłopot z zaszeregowaniem danego stanowiska do określonej grupy, a co za tym idzie ustalić odpowiednie warunki oświetlenia i jego natężenia.

W takich sytuacjach niezbędne jest wyliczenie właściwych parametrów oświetlenia stanowiska pracy posługując się kryterium wielkości pozornej oraz stopniem trudności pracy wzrokowej.

Minimalne poziomy oświetlenia

Minimalnym poziomem oświetlenia jest takie, które pozwala na dostrzeżenie rysów ludzkiej twarzy. Jest to poziom, który odpowiada mniej, więcej luminancji na poziomie 1 cd/m2, co przekłada się w przybliżeniu, na poziom natężenia oświetlenia wynoszący około 20 lx. Wartość ta uznawana jest za minimalne oświetlenie pomieszczenia nieprzeznaczonego do pracy.

Kolejnym kryterium jest poziom oświetlenia, który pozwala na rozróżnienie szczegółów ludzkiej twarzy. W tym przypadku luminancja wynosi 10 do 20 cd/m2, co przekłada się na poziom natężenia oświetlenia wynoszący około 100 lx w płaszczyźnie pionowej oraz 200 lx w płaszczyźnie poziomej. Jest to absolutne minimum dla oświetlenia pomieszczeń, w których ludzie przebywają przez dłuższy czas.

Szacowanie oświetlenia

Szacując właściwe warunki oświetlenia stanowiska pracy nieuwzględnionego w PN-EN 12464-1 ustala się odpowiedni poziom oświetlenia uwzględniając:

• Stopień trudności pracy wzrokowej.
• Wielkość pozorną przedmiotu pracy wzrokowej.
• Kontrast pomiędzy tłem a obrabianym przedmiotem.

Trudność pracy wzrokowej

Stopień trudności pracy wzrokowej zależy od poziomu kontrastu pomiędzy przedmiotem związanym z pracą wzrokową, a jego tłem. Zasadniczo i w dużym uproszczeniu można przyjąć, że im mniejszy jest kontrast pomiędzy tłem i przedmiotem pracy wzrokowej, tym większy jest stopień trudności pracy wzrokowej.

Określając stopnień trudności pracy wzrokowej analizuje się współczynnik odbicia od przedmiotu pracy wzrokowej.

Wielkość pozorna

Wielkość pozorną przedmiotu pracy wzrokowej wylicza się z uwzględnieniem odległości od oczu pracownika do przedmiotu oraz wymiaru najmniejszego szczegółu obrabianego przedmiotu.

W konsekwencji im mniejszy jest szczegół obrabianego przedmiotu, tym większe natężenie oświetlenia jest wymagane.

Postępując w ten sposób, można z powodzeniem wyliczyć optymalne warunki oświetlenia dla każdego stanowiska pracy, a następnie zweryfikować istniejące oświetlenie pod kontem jego prawidłowości.